Sekrety długowieczności

Leksykon Zdrowego Życia

Jak leczyć osteoporozę?

Jak leczyć osteoporozę?

Osteoporoza jest jedną z chorób szerzących się we współczesnym społeczeństwie, do której rozpowszechnienia przyczynił rozwój cywilizacji, a co się z tym wiąże – znacznie mniejsza aktywność fizyczna, nieprawidłowe odżywianie się oraz nadmierne stosowanie używek, takich jak kawa, alkohol czy papierosy.

Leczenie osteoporozy, aby przyniosło spodziewane rezultaty, powinno polegać nie tylko na farmakoterapii, ale również na zmianie trybu życia (zwiększeniu aktywności fizycznej) oraz wdrożeniu prawidłowego sposobu odżywiania.

Jak leczyć osteoporozę?

Jedynie kompleksowa kuracja może chronić przed następstwami choroby – złamaniami kości i wynikającymi z nich powikłaniami. Choć całkowite wyleczenie osteoporozy w większości przypadków jest niestety niemożliwe, to jednak dzięki odpowiedniej terapii zahamować można postęp tego schorzenia. Leczenie polega na zabezpieczeniu prawidłowej masy mineralnej kości (czyli ich gęstości) oraz zapobieganiu utracie macierzy kostnej. Tą nazwą określa się strukturę przestrzenną tkanki kostnej, zbudowaną głównie z białek kolagenowych i mającą znaczny wpływ na wytrzymałość mechaniczną kości i ich elastyczność.

Leczenie konwencjonalne

W leczeniu osteoporozy bardzo często stosowane są środki farmakologiczne. W zależności od wieku i płci danego pacjenta oraz innych czynników dobiera się odpowiednie leki, mające powstrzymywać degradację kości oraz pobudzać proces tworzenia się tkanki kostnej. Lekarstwa mogą mieć również działanie przeciwbólowe. Głównym celem terapii jest zapobieganie złamaniom osteoporotycznym. Stosuje się m.in. bisfosfoniany, denosumab, kalcytoninę, raloksyfen, ranelinian strontu i inne leki.

Rola wapnia w organizmie

Jednym z makroelementów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu jest wapń. Odgrywa nie tylko istotną rolę w budowaniu oraz utrzymaniu zdrowych kości i zębów, ale również uczestniczy w ważnych procesach metabolicznych. Jest niezbędny do sprawnego funkcjonowania mięśni, pracy serca, krążenia krwi oraz do prawidłowego działania systemu nerwowego. Ponadto uczestniczy w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej w organizmie.

Wapń jest głównym składnikiem kości, których prawidłowa mineralizacja zależy m.in. od jego wystarczającej ilości w diecie. Dzienne zapotrzebowanie na wapń uzależnione jest przede wszystkim od wieku, ale także od stylu życia i innych czynników. Więcej wapnia potrzebują dzieci oraz kobiety ciężarne i karmiące, mniej – osoby dorosłe. Gdy brakuje tego pierwiastka w pożywieniu, organizm czerpie go ze swego magazynu, jaki stanowią kości, co może prowadzić do ich osłabienia.

Czy mleko jest najlepszym źródłem wapnia?

W diecie osób cierpiących z powodu osteoporozy powinny znaleźć się produkty bogate w wapń. Bardzo często można spotkać się z zaleceniem picia mleka – „najlepszego źródła wapnia”. Pozostaje to jednak kwestią kontrowersyjną. Naukowcy badający wpływ diety bogatej w mleko na ludzki organizm stwierdzają, że nie zmniejsza ona ryzyka złamań kości, a nawet je zwiększa. Dlaczego tak się dzieje? Przyczyna, zdaniem naukowców , leży w cukrze mlecznym (laktozie). W procesie trawienia rozkładany jest on do D-glukozy oraz D-galaktozy, mającej wpływ na przyspieszenie procesu starzenia się organizmu, a więc i utraty tkanki kostnej. Ponadto nadmiar mleka powoduje zakwaszenie organizmu, który broniąc się, pobiera wapń z kości, by zneutralizować kwaśny odczyn.

Pokarmy bogate w wapń

Znacznie bezpieczniejszym źródłem wapnia dla człowieka są pokarmy roślinne. Dowodem na to może być fakt, że u Azjatek, które spożywają niewiele przetworów mlecznych, ale jedzą za to dużo warzyw, osteoporoza jest rzadkością, natomiast w krajach o wysokim spożyciu nabiału (np. USA, Szwecja) choroba ta występuje często. Gdzie zatem szukać wapnia? Najwięcej znajdziemy go m.in. w takich produktach jak:

  • warzywa – jarmuż, natka pietruszki, rzeżucha, brokuły, rukola, kapusta, sałata, seler naciowy, szczypiorek, kalarepa, brukselka, oliwki;
  • rośliny strączkowe – soja, zielony groszek, fasola, ciecierzyca, soczewica;
  • kiełki;
  • świeże i suszone owoce – pomarańcze, czarne porzeczki, suszone figi, daktyle, morele, rodzynki;
  • nasiona – sezam (niełuskany), słonecznik, mak niebieski, siemię lniane;
  • orzechy – migdały, orzechy brazylijskie, laskowe, pistacje, orzechy włoskie;
  • amarantus, komosa ryżowa;
  • kolendra, kminek, gorczyca, oregano, koper włoski (nasiona), świeża bazylia, liście mniszka lekarskiego, pokrzywa;
  • morszczyn pęcherzykowaty (glon morski).

Dobrym źródłem wapnia są także konserwy rybne, np. sardynki, szprotki, makrela czy łosoś. Najwięcej wapnia znajduje się w szkielecie ryb, dlatego warto go również zjadać.

Wspaniałe źródło dobrze przyswajalnego wapnia to skorupki jaj kurzych, którymi można z powodzeniem uzupełniać niedobory tego pierwiastka w organizmie. Oprócz soli wapnia skorupki zawierają także niewielkie ilości minerałów – selenu, cynku, miedzi i strontu. Zwłaszcza ten ostatni pierwiastek odgrywa istotną rolę w leczeniu osteoporozy, ponieważ pobudza procesy kościotwórcze, a hamuje działanie komórek kościogubnych.

Jak przygotować skorupkę do spożycia? Najpierw należy dokładnie umyć jajko w ciepłej wodzie z płynem, po czym rozbić i wykorzystać białko i żółtko do posiłku, a skorupki wyparzyć we wrzątku; następnie wysuszyć je, drobno zmielić (np. w młynku do kawy) i spożywać ¼ łyżeczki dziennie, dosypując do różnych potraw.

Jeszcze jeden dobry sposób na dostarczenie wapnia do organizmu to picie wody mineralnej zawierającej ten makroelement.

Suplementy wapnia

W czasie leczenia osteoporozy zalecana jest dodatkowo suplementacja wapnia. Chorym przepisywane są najczęściej preparaty węglanu wapnia, jednak u osób z niedokwasotą żołądka wapń w tej formie wchłaniany jest z wielką trudnością. W celu poprawy przyswajalności suplementu powinno się go zażywać tuż po posiłku. Warto wiedzieć, że we wchłanianiu wapnia pomagają gorzkie zioła. Można przyjmować wapń także pod postacią innych soli, znacznie lepiej przyswajalnych – w formie cytrynianów, asparaginianu czy glukonianu wapnia. Jedną z najlepszych możliwości jest zastosowanie hydroksyapatytu.

Osoby przyjmujące suplementy powinny być świadome, że dostarczanie wapnia w nadmiarze może skutkować zaparciami albo – co gorsza – prowadzić do powstawania kamieni nerkowych lub do zwapnienia stawów czy naczyń krwionośnych.

Nadmierne zażywanie wapnia zaszkodzić może również samym kościom – zrobią się twardsze, ale także bardziej kruche, jeśli rosnącej mineralizacji nie będzie towarzyszyć budowanie macierzy organicznej (złożonej z włókien kolagenowych), która zapewniłaby im sprężystość i odporność mechaniczną. Tak jak nie można wznosić budowli z samego betonu, bez solidnego zbrojenia, tak nie wystarczy zapełniać kości wapniem, bez dbania o ich odpowiednią strukturę.

Witamina D – istotna w leczeniu osteoporozy

Dieta osób chorych na osteoporozę powinna koniecznie zawierać produkty bogate w witaminę D, ponieważ odgrywa ona ważną rolę w formowaniu się kości, pobudza wchłanianie wapnia przez organizm i hamuje jego wydalanie. Należy więc włączyć do jadłospisu tłuste ryby – makrele, śledzie, szprotki, sardynki, łososia, a także pstrąga, solę lub dorsza, ponieważ są najlepszym źródłem witaminy D. Ponadto zawierają nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3, które mają bardzo korzystny wpływ na kości – hamują ich demineralizację i pomagają zachować gęstość. Wymienione kwasy tłuszczowe zawarte są również w oleju lnianym, rzepakowym oraz w oliwie z oliwek. Z tego względu warto także te produkty włączyć do swojej diety.

Wróćmy jednak do witaminy D. Znajdziemy ją także w tranie, wątróbce, żółtkach jaj, drożdżach, awokado, grzybach, maśle czy margarynie. Pod wpływem promieni słonecznych witamina D wytwarzana jest w skórze. Wystarczy przebywać na słońcu przez 15-20 minut, kilka razy w tygodniu (stosowanie kremów z filtrem blokuje jednak wytwarzanie witaminy D). W okresie jesienno-zimowym zalecane jest przyjmowanie preparatów witaminy D, należy to jednak czynić z ostrożnością, aby nie doszło do przedawkowania.

Pierwiastki ważne dla zdrowych kości

Lecząc osteoporozę, należy zadbać o obecność w diecie składników mineralnych, które wpływają pozytywnie na stan kości. Oto one:

  • Magnez – pierwiastek ten, będący składnikiem kości, odgrywa zasadniczą rolę w przeciwdziałaniu osteoporozie, gdyż reguluje wchłanianie wapnia, aktywuje witaminę D oraz pobudza działanie komórek kościotwórczych; znajdziemy go w produktach pełnoziarnistych, orzechach, roślinach strączkowych, siemieniu lnianym, suszonych owocach, kakao; wchłanianie magnezu poprawia witamina B6, obecna m.in. w mięsie, rybach, kiełkach pszenicy, drożdżach, warzywach strączkowych, orzeszkach ziemnych, ziemniakach, kapuście, brukselce, produktach zbożowych;
  • Bor – pierwiastek ten jest niezbędny organizmowi do prawidłowej gospodarki wapniowej; źródła boru w pożywieniu to głównie świeże warzywa, owoce i orzechy;
  • Mangan – pierwiastek ważny dla prawidłowej mineralizacji kości; znajduje się m.in. w pełnoziarnistych produktach zbożowych, fasoli, grochu, warzywach liściastych, orzechach;
  • Cynk – niezbędny w procesie tworzenia prawidłowego kolagenu, a więc i zdrowej macierzy kostnej; jego źródła to m.in. orzechy, nasiona dyni, produkty pełnoziarniste, kasza gryczana, kiełki pszenicy, groch, fasola, wątróbka, mięso;
  • Potas – pełni w organizmie wiele ważnych funkcji, m.in. steruje równowagą kwasowo-zasadową, chroni także przed utratą masy kostnej; najwięcej potasu znajduje się w owocach suszonych (morele, figi, rodzynki) i świeżych (banany, awokado, kiwi, grejpfruty), orzechach oraz warzywach (ziemniaki, seler, pomidory, pietruszka, kapusta, rośliny strączkowe).

Najważniejsze witaminy

Chcąc wzmocnić własne kości, należy dostarczyć organizmowi niezbędnych witamin. Oprócz wymienionych już witamin D i B6 są to głównie:

  • Witamina K – uczestniczy w procesie powstawania kości, jest niezbędna do ich prawidłowej mineralizacji; niedobór tej witaminy staje się przyczyną zaburzeń w macierzy kostnej; najlepszym źródłem witaminy K są zielone warzywa: natka pietruszki, jarmuż, rzeżucha, liście bazylii, szczypiorek, brukselka, rukola, brokuł, kapusta, sałata i inne; witamina K występuje również w kalafiorze, zielonej herbacie, w olejach (sojowym, rzepakowym), wątrobie, żółtku jaj;
  • Witamina C – bierze udział w procesie tworzenia kolagenu, z którego zbudowana jest macierz organiczna; dużo witaminy C zawierają owoce i warzywa, zwłaszcza papryka, natka pietruszki, brukselka, brokuły, czarne porzeczki, truskawki, owoc dzikiej róży, pomarańcze, grejpfruty czy kiwi;
  • Witamina A – niezbędna do prawidłowej syntezy kolagenu, zmniejsza łamliwość kości; jej źródła to warzywa (np. marchew, czerwona papryka, natka pietruszki, jarmuż), owoce (morele, śliwki, brzoskwinie, wiśnie), mięso, wątroba, tran, żółtko jaj, żółte sery, masło.

Czego powinno się unikać?

Do głównych przyczyn osteoporozy należą nieodpowiednia dieta i stosowanie używek, czego konsekwencją są zaburzenia we wchłanianiu wapnia oraz jego nadmierna ucieczka z organizmu. Co najbardziej szkodzi kościom?

  • dieta zakwaszająca – spożywanie w dużych ilościach mięsa, nabiału, roślin strączkowych, rafinowanej mąki i cukru przyczynia się do zakwaszenia organizmu, który broniąc się, pobiera wapń z kości, aby przywrócić równowagę kwasowo-zasadową; zalecane jest więc ograniczenie produktów zakwaszających organizm, a zwiększenie spożycia świeżych warzyw i owoców;
  • dieta wysokobiałkowa – kościom szkodzi zarówno niedobór, jak i nadmiar białka, szczególnie pochodzenia zwierzęcego; nie powinno się więc przekraczać zalecanych norm spożycia białek – 10-15% dziennego zapotrzebowania na energię;
  • częste stosowanie diet odchudzających, zwłaszcza głodówek czy diet niezrównoważonych, przyczynia się do utraty masy kostnej;
  • nadmierne spożycie soli oraz fosforanów, których źródłem jest przede wszystkim żywność wysokoprzetworzona (np. gotowe dania, wędliny, sery, zupy w proszku); fosfor jest wprawdzie składnikiem kości, ale spożywany w nadmiarze szkodzi im, niekorzystnie wpływając na stężenie wapnia w ustroju (hamuje wchłanianie wapnia i powoduje jego zwiększone wydalanie z moczem); zbyt duża ilość sodu również jest przyczyną wypłukiwania wapnia z organizmu, zmniejsza także przyswajanie magnezu; dla zdrowia kości warto ograniczyć w diecie ilość soli i fosforu;
  • picie dużych ilości kawy, czarnej herbaty, coli czy napojów energetycznych bardzo szkodzi kościom; najlepiej unikać kofeiny i napojów gazowanych;
  • nadmiar alkoholu – przyczynia się do niedoborów witaminy D, magnezu, wapnia; powoduje aktywację komórek kościogubnych; alkohol można pić jedynie w umiarkowanych ilościach, wtedy jego wpływ na kości może być nawet korzystny;
  • palenie papierosów – nałóg ten działa niszcząco na kości; chorzy na osteoporozę powinni całkowicie zaprzestać palenia tytoniu.

Ćwiczenia fizyczne w osteoporozie

Siedzący tryb życia, niedostateczna dzienna dawka ruchu, długie leżenie w łóżku to czynniki mające negatywny wpływ na wchłanianie wapnia oraz innych minerałów. Komórki kościotwórcze lepiej przyswajają wapń i zwiększają swoją aktywność, kiedy są masowane za pomocą ćwiczeń fizycznych. Odpowiednia porcja ruchu spowalnia zatem proces ubytku kości, poza tym zwiększa sprawność ruchową, co wiąże się z mniejszym ryzykiem upadków i złamań. Systematyczne ćwiczenia powodują wzmocnienie mięśni, których zadaniem jest m.in. stabilizacja i ochrona kości.

W przypadku osteoporozy najkorzystniejsze są następujące formy aktywności fizycznej:

  • spacery na świeżym powietrzu (bardzo zalecany nordic walking) – zwłaszcza w słoneczne dni, co sprzyja tworzeniu się w organizmie witaminy D;
  • pływanie w spokojnym tempie;
  • jazda na rowerze; ważna jest prawidłowa pozycja w trakcie jazdy – sylwetka powinna być jak najbardziej wyprostowana;
  • gimnastyka – ćwiczenia czynne;
  • ćwiczenia izometryczne – polegające na naprzemiennym napinaniu i rozluźnianiu mięśni, które dzięki temu zostają wzmocnione; ćwiczenia takie nie wymagają specjalnych przyrządów, mogą być z powodzeniem wykonywane w domu;
  • ćwiczenia z ciężarkami, ćwiczenia siłowe na przyrządach – sprzyjają zwiększeniu gęstości kości, szczególnie polecane kobietom po menopauzie;
  • tai-chi;
  • spokojny taniec.

Aktywność fizyczna powinna być oczywiście dostosowana indywidualnie do pacjenta, do jego wieku i stanu zdrowia, ponieważ trening nie może narażać go na kontuzje. Chorzy na osteoporozę powinni więc unikać gwałtownych ruchów, nagłych skrętów czy podskoków.

Fizjoterapia

W leczeniu osteoporozy, zwłaszcza u chorych, którym towarzyszy przewlekły ból, stosuje się różne metody fizjoterapeutyczne, takie jak:

  • masaże;
  • elektroterapia – leczenie za pomocą prądów leczniczych;
  • magnetoterapia – leczenie za pomocą zmiennego pola magnetycznego;
  • hydroterapia;
  • balneoterapia – kąpiele borowinowe, kuracje pitne;
  • klimatoterapia – helioterapia, talasoterapia.

Kategorie: Zdrowie, Jak leczyć?


Pomóż innym znaleźć ten artykuł. Podziel się:


Chcesz być
na bieżąco?

Polub nas na Facebooku
i otrzymuj informacje o nowościach.

Ważna informacja

Materiały prezentowane w serwisie Curae.pl służą wyłącznie celom informacyjnym. Nie jest ich celem stawianie diagnozy czy sugerowanie metod leczenia. Pamiętaj, że publikowane tutaj artykuły nie stanowią fachowej porady medycznej. Przed podjęciem decyzji o zastosowaniu znajdujących się na tej stronie informacji, powinieneś skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.

Ta strona została znaleziona m. in. przez następujące frazy: jak leczyć osteoporozę, leczenie osteoporozy, osteoporoza leczenie domowe sposoby, osteoporoza leczenie naturalne, osteoporoza leczenie osteoporozy objawy, osteoporoza leczenie dieta, leczenie osteoporozy forum, tabletki na osteoporozę raz w miesiącu.